Zeller - Carl Zeller

Carl Zeller

componist


* 19-06-1842 St.Peter in der Au (Neder-Oostenrijk)
† 17-08-1898 Baden bij Wenen (Oostenrijk)

Zijn talent op muzikaal gebied kreeg de Oostenrijkse componist mee van zijn grootvader en overgrootvader die muziekleraar waren. Zijn vader was medicus. Op 11 jarige leeftijd werd hij lid van de Keizerlijke Hofkapel in Wenen (Wiener-Sängerknabe). Zijn goede stem werd alom bewonderd en al snel was hij de lieveling van de Hertoginnen. Later ging hij naar het gymnasium, studeerde rechten en na het behalen van zijn doctoraal werd Carl Zeller ambtenaar op het ministerie van onderwijs en later administrateur. Dat Zeller het componeren als liefhebberij beoefende is wel heel bijzonder.

Natuurlijk was hij niet de eerste componist die later tóch nog de muziek als beroep koos. Want naast zijn werk bleef hij serieus muziek studeren en debuteerde als componist met Szenen vom Kölnischen Narrenfest, (1868) dat werd uitgevoerd door de Wiener Akademische Gesangverein. Zijn eerste opera was Joconde, een komische opera die al bij de première in het Theater an der Wien in 1876 veel succes oogstte.

Hierna volgden koorwerken, liederen, marsen, opera's en vier operettes, waarvan Der Vogelhändler (1891)(zijn bekendste werk) niet uit de geschiedenis van de Weense operette valt weg te denken. Dat de Heer Zeller bij de premières van zijn operettes zelf op het toneel verscheen, was overigens volgens zijn chef, de minister, niet in overeenstemming met zijn waardigheid. Toen hij midden vijftig was stond Zeller op het hoogtepunt van zijn roem. Hij werd gewaardeerd als ambtenaar, was een voorbeeld van correcte plichtsbetrachting, en immens populair als operettecomponist.

Helaas werd hij het slachtoffer van een hersenaandoening, die in die tijd nog niet als zodanig herkend werd. Het gevolg hiervan was, dat hij zich in grote tegenstrijdige uitspraken verstrikte, en daardoor wegens bedrog werd aangeklaagd. Hij werd veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf. Nog voordat dit onrechtvaardige vonnis ongedaan gemaakt kon worden stierf Carl Zeller, net zesenvijftig jaar oud. In zijn geboortegemeente ontstond een Zeller-museum.


Opera's

Joconde
Libretto van Moritz West en Ernest Moret.
Komische Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd.  
Première. Wenen (Theater an der Wien) op 18-03-1876

Die Fornarina
Libretto van Moritz West en Richard Genée.
Komische Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd.  
Première. Munchen (The Gardner place theater) op 18-10-1879


Operette's  

Die Carbonari (Captain Nicoll)(1880)  
Libretto van Moritz West en F. Zell. (pseudoniem van Camillo Walzel)
Operette in 3 aktes.
Plaats en tijd.  
Première. Wenen (Carltheater Vienna) op 27-11-1880

Der Vagebund (1886)
Libretto van Moritz West en Ludwig Held.
Operette in 3 aktes.
Plaats en tijd.  
Première. Wenen (Carltheater Vienna) op 30-10-1886

Der Vogelhändler (1891)
Libretto van Moritz West en Ludwich Held, naar het idee van Edmond de Biéville.
Operette in 3 aktes.
Plaats en tijd. Rheinpfalz, begin 18e eeuw 
Première. Wenen (Theater an der Wien) op 10-01-1891 

Der Obersteiger (1894)  
Libretto van Moritz West en Ludwich Held.
Operette in 3 aktes.
Plaats en tijd.  
Première. Wenen (Theater an der Wien) op 05-01-1894

Der Kellermeister
Libretto van Moritz West.
Operette in 3 aktes.
Plaats en tijd.  
Première. Wenen (Raimund-theater) op 21-12-1901
Postuum, daarna voltooid door Johann Brandl en Rudolf Raimann.
 

De onomstreden grootmeesters van de Weense operette zijn o.a. Johann Strauss jr., Franz von Suppé en Karl Millöcker