componist
* Parijs 07-01-1899
† Parijs 30-01-1963
De Franse componist Francis Poulenc werd op 7 januari 1899 in Parijs geboren. Zijn vader was directeur van de "Produits Chimiques Poulenc", en van zijn moeder kreeg hij zijn eerste pianolessen. Een echte speciale vakopleiding heeft hij niet gevolgd. Hij studeerde compositie bij Charles Koechlin, die hem waardevolle raadgevingen gaf. Als vijftienjarige volgde hij als lievelingsleerling van Ricardo Viñes pianolessen. Viñes bracht hem in contact met Satie, die als eerste een compositie van hem uitvoerde, "Rhapsodie nègre" uit 1917. Dit eerste werk sloeg direct goed aan.
Tijdens zijn militaire diensttijd componeerde hij "Mouvements perpétuels" (1918) bestaande uit drie pianostukken. Dit betekende de internationale doorbraak voor Francis Poulenc. In dit werk zien we duidelijk de invloed van (*Igor Stravinsky). Het gebruik van bitonaliteit (in twee toonaarden) en dissonanten.
Na het grensverleggende "Mouvements perpétuels" componeerde hij tamelijk ouderwetse melodieën. Vanwege zijn grote voorkeur voor melodie en lyriek, bestaat een groot deel van zijn oeuvre uit vocale werken. Als getalenteerde pianist schreef hij in 1919 zijn 'comédie bouffe' "Le Gendarme Incompris" op een tekst van Cocteau en Radiguet. Toen hij op 20 jarige leeftijd werd opgenomen in de "Groupe des Six", was dit voor hem een complete verrassing. Hierin zaten componisten die geen muzikale eenheid zochten, maar elkaars werk stimuleerden en hielpen verspreiden. De andere leden van de groep waren Durey, Auric, Honegger, Tailleferre en Milhaud. Zij keerden zich tegen de Duitse romantische traditie en Wagner enerzijds, en tegen het Franse impressionisme en Debussy anderzijds.
Op aanraden van Milhaud studeerde Poulenc contrapunt en compositie bij Ch. Koechlin (1921-1924). In deze tijd maakte hij tevens kennis met Arnold Schönberg en Casella. De première van zijn ballet `Les biches` (1923) geschreven in opdracht van Diaghilev bezorgde hem internationale erkenning. Neoklassiek, naar het voorbeeld van Strawinsky's `Pulcinella`, zien we in dit werk al Poulencs karakteristieke voorliefde voor stijlcitaten, en daarnaast zijn ongegeneerd gebruik van populaire motieven uit de jazz en de amusementsmuziek. Deze twee elementen zijn met wisselend succes toegepast in zijn voornamelijk instrumentale werken uit de jaren twintig en beginjaren dertig. Inspiratiebronnen vormden de populaire muziekcultuur als café - chantant, music - hall, circus en cabaret.
Zijn ballet Les Biches voor Djaghilev werd zijn eerste grote succes. Hierop volgden zijn opera Les Mamelles de Tirésias. Aanvankelijk ging Poulenc onbekommerd zijn eigen weg, en hield zich nooit bij slechts één stijl tegelijk. De ongedwongenheid en nonchalante eenvoud werd later in de rijpere composities in een klassicistisch keurslijf gedwongen, maar altijd vindt men de humor in zijn werk. Hij was wel op de hoogte van wat zijn tijdgenoten produceerden, maar hij liet zich nooit door hen beïnvloeden.
Niet zoveel werken van Poulenc zijn bekend geworden, maar ze munten uit door een zeldzame verfijning. Vooral onder zijn jeugdwerken treffen we bijzonder mooie aan. Ook als begeleider van Pierre Bernac met wie hij vanaf 1935 - 1949 regelmatig optrad oogstte hij veel succes. Deze bariton gaf hem nieuwe impulzen. In deze periode ontstond het merendeel van Poulenc`s liederen oeuvre (w.o. een aantal cycli). Hij toonde zich hiermee een waardige opvolger van Fauré, Duparc en Debussy.
Uit zijn latere jaren dateren de geestelijke werken, waaronder ook de op een religieus thema gebaseerde opera Dialoghi delle Carmélite (1951, naar Georges Bernanos). Poulenc overleed op 30 januari 1963 in zijn Parijse woning aan een hartverlamming. Zijn graf vinden we op Cimetière Père Lachaise, Parijs.
Opera`s
Les Mamelles de Tirésias (1947) (De borsten van Tirésias)
Libretto van Guillaume Apollinaire.
Opera Buffa (surrealistische klucht) met proloog, in 2 aktes.
Plaats en tijd. Zanzibar, een denkbeeldige stad tussen Nice en Monte Carlo rond 1910.
Première. Parijs, op 03-06-1947.
La Voix Humaine (1959) (De menselijke stem)
(Frans)
Libretto van Jean Cocteau.
Lyrische Opera in 1 aktes.
Plaats en tijd.Het heden.
Première. Parijs, op 06-02-1959.
Dialoghi des Carmélite (Gesprekken van de Karmelietessen)
Frans: Dialogues des Carmêlites.
Italiaans, Dialoghi delle Carmelite.
Libretto van Francis Poulenc, naar het toneelstuk van Georges Bernanos.
Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd. Parijs en het klooster van de Karmel in Compiègne, tijdens de Franse Revolutie, 1789-1794.
Première. Milaan, op 26-01-1957.
andere werken
liederen, ongeveer 150
pianomuziek
kamermuziek
koormuziek
orkestmuziek
balletten
