Il Trittico - Il Tabarro

Giacomo Puccini  

(Het drieluik - De mantel)

(Brussel 20-12-1997 / De Munt / La Monnaie)

(Düsseldorf 19-10-2003 / Deutsche Oper am Rhein) 

(Düsseldorf 17-01-2015 / Deutsche Oper am Rhein)

Libretto van Guiseppe Adami gebaseerd op het toneelstuk La Houppelande van Didier Gold.
Opera in 1akte.
Plaats en tijd. Parijs (de Seine) 20e eeuw. 
Première. New York (Metropolitan Opera) op 14-12-1918.  

• Il Trittico - Suor Angelica
• Il Trittico - Gianni Schicchi  

Inhoud  

De Seine in Parijs. Aan boord van een boot waarvan Michele de schipper is.
De boot ligt voor anker in de Seine en op de achtergrond ziet men het imposante silhouet van de Notre-Dame. Het is aan het eind van de dag en de lossers van het schip zijn klaar met hun werk. Michele en Giorgietta besteden weinig aandacht aan hen, maar Giorgietta wil hen voor hun vertrek een glas wijn aan bieden. Als Michele zijn vrouw wil omarmen, biedt zij hem koel haar wang aan en hij gaat teleurgesteld aan land.
De arbeiders drinken op de gezondheid van Giorgietta. Een orgeldraaier komt voorbij en speelt op hun verzoek een dansliedje. (Die melodie wordt later ontwikkeld in de liefdesscène met Luigi). Tinca biedt zich onmiddellijk aan als partner van Giorgietta, maar hij is veel te onhandig, waarop Luigi hem opzij duwt en haar in zijn armen sluit. Talpa ziet Michele terugkomen en dat maakt een einde aan de vrolijkheid.

Michele is jaloers, als hij ziet hoeveel aandacht zijn vrouw besteed aan de jonge Luigi en zegt dat ze de volgende morgen naar Rouen gaan. Hij wil de drie lossers, Tinca, Talpa en Luigi meenemen als hulp. Frugola (de Fret) arriveert en vertelt over haar vak als voddenraapster. Zij zingt over de poes die haar oogappel is. Talpa, Tinca en Luigi gaan de boot weer op en Tinca biecht op dat hij drinkt om zijn ellende te vergeten. Luigi valt hem bij, het is waar, hun situatie is ellendig. Hai ben ragione, meglio non pensare.
De enige oplossing is drinken! Talpa en Frugola stappen treurig op om naar huis te gaan en zingen weemoedig over het buitenhuis dat zij zich niet kunnen veroorloven. Giorgietta hoopt in haar dagdromen dat Michele eens zijn nomadenbestaan zal opgeven om zich ergens te vestigen  E ben altro il mio sogno. (Dit is een van de muzikale passages met de rijkste versieringen.)
Luigi valt haar bij en verzekert haar dat het leven dat zij vroeger (als minnaars) leidden veel aangenamer was. Ma chi lascia il sobborgo. 
Giorgietta en Luigi luisteren naar het gezang, maar als hij toenadering zoekt duwt Giorgietta hem weg en Luigi beklaagt zich over het obstakel (Michele) dat hun verhindert samen te leven. Ze worden gestoord door Michele wanneer hij op de boot terugkomt. Luigi vraagt hem de volgende dag in Rouen aan land te mogen blijven waar hij zijn kansen als los werkman wil beproeven. Michele ontraadt hem dat en Luigi belooft voor hem te blijven werken.

Michele gaat naar bed. In hun duet gaat Luigi in op het voorstel om na een uur bij Giorgietta terug te komen. Als de nacht intreedt, zal zij een lucifer aansteken om aan te geven dat de kust veilig is. Michele komt terug en gaat met een aanhankelijk gebaar naar haar toe. Kunnen zij niet opnieuw zoals vroeger genieten van de liefde, die werd uitgeblust door de dood van hun kind?  Perchè, perchè non m'ami più?
Waarom kom je je nooit meer warmen onder mijn mantel? Resta vicino a me (blijf dicht bij me) smeekt hij. Maar Giorgietta legt cynisch uit dat, als zij niet meer van elkaar houden zoals vroeger. De ouderdom is daarvan de oorzaak!  Dat Michele de ware toedracht vermoedt blijkt uit het woord dat hij fluistert zodra zij het luik boven zich heeft dichtgetrokken: 'Squaldrina' (lichtekooi). Hij bespiedt zijn vrouw door het dakraam. Ze is nog niet uitgekleed. Waar wacht ze op?  Hij is er zeker van dat ze een minnaar heeft, maar wie?
De Talpa? Te oud! De Tinca? Die drinkt. Luigi dan?  Maar ze heeft er zelf op aangedrongen om hem in Rouen aan land te zetten.  Zijn enige verlangen is zijn handen om de keel van haar minnaar te klemmen.
Zijn monoloog straalt grote kracht uit en zijn stijgende woede wordt bewonderenswaardig ondersteund door het orkest. Nulla silenzio  1)
Hij steekt zijn pijp aan met een lucifer en geeft, zonder zich daarvan bewust te zijn, het teken dat de minnaars hebben afgesproken. Hij springt op het silhouet af dat in het donker naar de boot kruipt. Het is Luigi. Michele dwingt hem een bekentenis af te leggen en wurgt hem. Wanneer Giorgietta verschijnt, opgeschrikt door het lawaai, werpt hij zijn mantel over het lichaam en blijft staan of er niets aan de hand is. Giorgietta zegt dat ze niet kan slapen. Ze komt toch maar aan dek om onder zijn mantel te slapen.
Hoe zei hij het vroeger ook weer? "Velen dragen een mantel die nu eens vreugde, dan weer smart bedekt"  En soms een misdaad, zegt Michele. Met een afschuwelijke kreet licht hij de mantel op en onthult wat daaronder verborgen ligt.  
 

(Brussel 20-12-1997 / De Munt / La Monnaie)

(Düsseldorf 19-10-2003 / Deutsche Oper am Rhein)

(Düsseldorf 17-01-2015 / Deutsche Oper am Rhein)