Pique Dame

Pique Dame.jpg

Pjotr Iljitsj Tsjaikovski    


(de Schoppenvrouw)

(Antwerpen 06-06-1999 / De Vlaamse Opera)

(Bonn 07-06-2008 /  )

Libretto van Modest (broer van de componist) en Pjotr Tsjaikovski, gebaseerd op het gelijknamige verhaal van Alexander Poesjkin.
Opera in 3 aktes. ( 7 tonelen)
Plaats en tijd. St-Petersburg, eind 18e eeuw. 
Première. St-Petersburg (Mariinski Theater) op 19-12-1880.  
 

HERMAN (jonge officier) tenor
GRAAF TOMSKIbas / bariton
PRINS JELETSKI (Lisa`s verloofde)bariton
GRAVIN (oude Gravin)mezzosopraan / alt
LISA (haar kleindochter)sopraan
PAULINA (Lisa`s vriendin)alt
TSJEKALINSKI (officier)tenor
SOURIN (officier)bas
TSJAPLITSKItenor
NARUMOVbas
GOUVERNANTE/MASJAsopraan

Inhoud

Akte I
Eerste toneel
De Zomertuin in St.-Petrusburg.
Graaf Tomski en zijn vrienden praten over Hermann, een jonge officier van Duitse afkomst, en over diens gewoonte om zeer intensief het kaartspel te volgen zonder te spelen. Hermann vertrouwt Tomski toe dat hij verliefd is geworden op de vrouw van wie hij niet eens weet hoe zij heet, maar die in hogere kringen verkeert zodat iedere romance bij voorbaat is uitgesloten. Ya imeni. Vorst Jeletski arriveert in gezelschap van de oudere Gravin en haar kleindochter Lisa, de verloofde van Jeletski, in wie Hermann direkt de vrouw herkent die hij liefheeft. De aanblik van de Gravin bezorgt Hermann rillingen en ook als zij hem ziet raakt zij vervuld van een geheime angst.Na het vertrek van de Gravin en de dames onthult Tomski hoe de oude Gravin in haar jeugd haar hele fortuin in Parijs vergokt heeft. Graaf Saint-Germain heeft haar toen het geheim van de drie kaarten toevertrouwd en haar bezworen dat geheim te bewaren. (Zo heeft zij de bijnaam Schoppenvrouw gekregen.) Zij heeft echter, naar men zegt, het geheim aan haar echtgenoot en aan een jeugdige aanbidder verraden.
Toen is er 's nachts een geest voor haar verschenen die verklaarde dat een derde man, ook een minnaar, aan wie zij haar geheim zou onthullen, dood zou veroorzaken. Dit verhaal maakt een diepe indruk op Hermann, die besluit de Gravin haar geheim te ontfutselen en het hart van Lisa te veroveren.
Tweede toneel
De kamer van Lisa bij nacht.
Plotseling verschijnt Hermann op het balkon van Lisa's kamer en dreigt zelfmoord te plegen als zij hem niet te woord staat. Daj umeret', tebja blagoslovljaja en Prosti, prelestnoye sozdanye. Na haar aarzeling overwonnen te hebben bekent Lisa dat zij ook van Hermann houdt.
Akte II
Derde toneel
Een gemaskerd bal in een adellijk huis.
Hermann wordt door zijn vrienden gesard. Zij zeggen dat hij de mysterieuze derde man is. Na een uitvoering van de pastorale Daphnis en Chloë geeft Lisa Hermann de sleutel van de slaapkamer van de oude Gravin. Zo kan hij via een tussendeur ongemerkt Lisa's kamer kan bereiken.
Vierde toneel
De slaapkamer van de Gravin.
Verborgen achter een gordijn wacht Hermann op haar terugkeer. Nadat de oudere dame haar bedienden heeft weggezonden en Lisa naar haar kamer is gegaan, komt Hermann te voorschijn en zegt dat hij het geheim van de drie kaarten wil weten. Omdat de gravin weigert te spreken bedreigt Hermann haar met een pistool. De gravin sterft van schrik. Lisa komt toegesneld en zet Hermann de deur uit. Zij beschouwt hem nu als een oplichter en moordenaar.
Akte III
Vijfde toneel. 
De kamer van Hermann in de militaire barakken.
Hermann leest een brief waarin Lisa om verzoening vraagt. Ja ne verju. Zij nodigt Hermann uit voor een ontmoeting bij de oever van de rivier de Neva. Als hij om middernacht niet is verschenen zal zij moeten aannemen dat hij schuldig is. Hermann kan de begrafenis van de Gravin niet uit zijn hoofd zetten. Opeens verschijnt de geest van de Gravin, die verklaart dat als hij met Lisa trouwt, de drie kaarten - de drie, de zeven en de aas -  hem geluk zullen brengen.
Zesde toneel
De oever van de rivier de Neva, voor het winterpaleis.
Het is nacht. Lisa zingt haar beroemde middernacht-solo. Uz polnoc' blizitsja. Als Hermann bij Lisa is aangekomen vertelt zij dat zij bereid is hem alles te vergeven en met hem te vluchten. duet. Ja snova s toboju. Maar Hermann, bezeten van het kaartspel en zijn gelukskaarten, luistert niet naar haar smeekbede. Hij duwt haar opzij en draaft het casino binnen.
Lisa verdrinkt zich in de Neva.
Zevende toneel
Het casino.
Tot verbazing van zijn vrienden verschijnt Vorst Jeletski die na het verbreken van zijn verloving met Lisa zijn geluk wil beproeven bij het kaartspelen. Hermann komt opgewonden binnen en begint onmiddellijk te spelen. Hij wint met de eerste kaart  - de drie - en ook met de tweede kaart - de zeven - hij wint grote sommen geld. aria. Cto nasa zisn'? Igra!.
Nu is alleen Vorst Jeletski nog maar bereid met hem verder te spelen. Hermann zet zijn hele winst op de derde kaart - de aas -, maar als hij de kaart omdraait is het schoppenvrouw, en hij ziet hierop de geest van de Gravin die spottend naar hem grijnst. Hij wordt helemaal gek en steekt zichzelf neer. Stervende vraagt hij de Vorst om vergeving. Knjaz'! Knjaz', prosti menja!  Ook Lisa verschijnt voor hem in een visioen en schenkt hem vergiffenis.  


(Antwerpen 06-06-1999 / De Vlaamse Opera)

IVAN TORZSdirigent
GUY JOOSTENregie
JOHANNES LEIACKERdecor
JORGE JARAkleding
PETER BURIANkoor
DAVY CUNNINGHAMlicht
Bezetting. 
JOHN HORTON MURRAYHerman (tenor)
WOJTEK DRABOWICZGraaf Tomski (bas / bariton)
GARRY MAGEEPrins Jeletski (bariton)
RITA GORROude Gravin (mezzosopraan / alt)
ANNE WILLIAMS - KINGLisa (sopraan)
MARIE-ANGE TODOROVITCHPaulina (alt)
GUY DE MEYTsjekalinski (tenor)
HENK VAN HEIJNSBERGENSourin (bas)
ERIC RAESTsjaplitski (tenor)
STEPHEN HINDESNarumov (bas)
MIREILLE CAPELLEGouvernante / Masja (sopraan)