Donizetti - Gaetano Donizetti

Geatano Donizetti.jpg

componist

* Bergamo 29-11-1797      
† Bergamo 08-04-1848

Deze Italiaans componist was bijzonder productief en heeft zo`n zeventig opera`s op zijn naam staan. Hij studeerde klavecimbel en compositie bij Johannes Mayr te Bergamo in 1806 en vanaf 1815 o.a. bij Mattei aan het Lyceum te Bologna. Hij was werkzaam op het gebied van orkestwerk en kamermuziek, maar hield zich ook bezig met cantates, geestelijke muziek en liederen.

Zijn eerste opera ging in 1818 te Venetië in première en verraadt de grote invloed van (*Gioacomo Rossini). Na de première van zijn opera Zoriade di Granata (1822, Rome) wijdde hij zich hoofdzakelijk aan de opera. Een groot aantal opera`s volgden, soms 4 per jaar. 

In 1824 was de première van drie operacomposities in Napels Emilia di Liverpool. De grote doorbraak voor een internationale carrière kwam met Anna Bolena (1830 Milaan). Verdere successen had hij met L`Eliser d`amore (1832 Milaan) en met Lucretia Borgia(1833 Milaan).

Het succes van zijn meesterwerk Lucia di Lammermoor (1835 Napels naar "Walter Scotts", The Bride of Lammermoor) bezorgde hem een functie aan het Napolitaanse conservatorium, en deed hem triomferen over zijn rivaal Vincenzo Bellini. Natuurlijk werden niet al zijn opera`s bekend (wat niets zegt over de muzikale kwaliteit).
De première van Maria Stuarda (1834 Napels) was een fiasco.

Na Pia de`Tolemei  (1837 Venetië), Roberto Devereux (1837 Napels) en na Maria di Rudens (1838 Venetië) verbood toen in 1839 de censuur zijn opera Poliuto (1838 Napels). Daarom, en ook door de vroege dood van zijn vrouw, vertrok Donizetti zwaar getroffen naar Parijs, waar hij snel en succesvol o.a. La fille du régiment (1840) en La favorite (1840) componeerde.

Hij maakte vele concertreizen. Geestesziekte (vanwege Syfilis) maakte hem aan het eind van zijn leven het werken onmogelijk. Ondanks enkele aanvallen van scheppingsdrang en successen zoals Linda di Chamounix (1842 Wenen) en Don Pasquale (1843 Parijs) werd het laatste decennium van zijn leven door deze dodelijke ziekte bepaald. Hij bracht zijn laatste jaren door in een sanatorium en was later bij vrienden in Bergamo tot zijn dood in 1848.
 

Donizetti is met zijn voorliefde voor lugubere taferelen, felle hartstochten en tragedies een typisch vertegenwoordiger van de Italiaanse romantiek.
Zijn muziek, vormt met die van (*Bellini) de brug tussen (*Rossini) en (*Verdi).


De meest beroemde opera`s van zijn hand zijn
Anna Bolena (1830)
L`élisir d`amore (1832)
Lucretia Borgia (1833)
Torcato Tasso (1833)
Maria Stuarda (1834
Lucia di Lammermoor (1835)
Don Pasquale (1843). een komische aan Rossini verwante opera 


Opera`s  

Chiara e Serafina (1822)  
Libretto uit 1839 in het Frans, door Eugène Schribe en Charles Duveyrier. De niet voltooide opera van Donizetti werd voltooid door zijn pupil Matteo Salvi.
Opera in drie aktes
Plaats en tijd. Brussel en Antwerpen. Geuzenopstand rond 1568
Première. Rome (Teatro Apollo) op 22-03-1882, 40 jaar na de dood van Donizetti.   Zoraida di Granata (1822)  

Milia di Liverpool (1824)  

Gabriele di Vergy (1826)

Le convenienze ed inconvenienze teatrali / Viva la mamma (1827)
Libretto onder de titel van Le convenienze ed inconvenienze teatrali (Italiaans) door Antonio Sografi Dominico Gilardoni naar het toneelstuk Le convenienze teatrali.
Opera giocoso in twee acte´s
Plaats en tijd,
Première. Napels (Teatro Nuovo Naples) 21-11-1827.

L`Esule di Roma (1828)  

Anna Bolena (1830)  

Fausta
(1832)  

L`Elisir d`Amore (1832) (De liefdesdrank) (Italiaans)
Libretto van Felice Romani, naar Le Philtre van Eugène Scribe.
Opera buffa in 2 aktes.
Plaats en tijd. Klein dorp in Italië (Baskenland) begin negentiende eeuw.
Première. Milaan, (Teatro della Canobbiana) 12-05-1832.  

Sancia di Casiglia (1832)  

Torcato Tasso (1833)  

Parisina (1833)  

Lucrezia Borgia (1833) 
Libretto van Felice Romani, naar het drama `Lucretia Borgia` van Victor Hugo
Opera in 2 aktes, of proloog en 2 aktes.
Plaats en tijd. Venetië ten tijde van de renaissance
Première. Milaan, (Scala) 26-12-1833.  

Maria Stuarda (1834)
Libretto van Guiseppe Bardiri, bewerkt door Donizetti
Opera met ouverture in drie aktes.
Plaats en tijd. Westminster, rond 1587
Première. Milaan (Teatro alla Scala) op ??-12-1835.  

Faliero (1835)  

Lucia di Lammermoor (1835)
Libretto van Salvadore Cammarano gebaseerd op de roman van Walter Scott.
Opera in drie aktes.(zes of zeven tonelen)
Plaats en tijd. Schotland, eind 17e eeuw. 
Première. Napels(Teatro San Carlo) op 26-09-1835.  

L`Assendio Calais (1836)  

Pia de`Tolomei (1837) Venetië  

Maria di Rudens (1838) Venetië  

Roberto Devereux (1837) Napels  

La Fille du Régiment (1839) (frans)
Libretto van Jules Henri de Saint-Gerges en Jean-François Alfred Bayard.
Komische opera in twee aktes.
Plaats en tijd.Tirol, bij de Zwitserse grens rond 1810. 
Première. Parijs (Opéra Comique) op 11-02-1840.  

Le Duc D`Albe
(1839) (De hertog van Alva) (frans)
Libretto uit 1839 in het Frans, door Eugène Schribe en Charles Duveyrier. De niet voltooide opera van Donizetti werd voltooid door zijn pupil Matteo Salvi.
Opera in drie aktes
Plaats en tijd. Brussel en Antwerpen. Geuzenopstand rond 1568
Première. Rome (Teatro Apollo) op 22-03-1882, 40 jaar na de dood van Donizetti.  

La Favorite (1840)
Libretto. Alphonse Royer, Gustave Vaëz en Eugène Scribe, naar Le Comte de Comminges van Baculard d'Armaud. Opera in vier akten.
Plaats en tijd: Castilië, halverwege de 14e eeuw.
Première: 02-12-1840, Parijs (L`Opéra de Paris) 

Linda di Chamounix (1842)
Libretto van Geatano Rossi (Italiaans libretto).
Melodramische opera met 3 aktes.
Plaats en tijd. Chamounix en Parijs.
Première. Wenen (Kärntnerortheater) op 19-05-1842 

Don Pasquale (1843)
Libretto Giovanni Ruffini, naar "Ser Marcantonio" van Angelo Anelli.
Drama Buffo in drie bedrijven.
Plaats en tijd, Rome omstreeks 1820-1830.
Première. Théâtre Italien Parijs op 03-01-1843.  

Don Sebastiano (1843)
Libretto van Eugène Scribe
Opera in 5 aktes.
Plaats en tijd. Lissabon en Marokko, 16e eeuw.
Première. Parijs (Parijse Opera) op 13-11-1843.  

Maria de Rohan (1843)
Libretto van Salvatore Cammaromo.
Tragische opera met 3 aktes.
Plaats en tijd. Parijs, het Louvre rond 1630 
Première. stad..(........theater..) op 00-00-0000.  

Poliuto (1848)   

Rita, ou le mari battu (1841) (in 1860, pas na de dood van Donizetti opgevoerd)(Deux hommes e une femme) (Twee mannen en een vrouw)
Libretto. (franstalig) Alphonse Royer, Gustave Vaëz (preudoniem voor Jean Nicolas Gustave van Nieuwenhoven)
Opera in 1 akte.
Plaats en tijd: Een herberg gelegen lang de weg van Genua naar Turijn 18e eeuw.
Première: 07-05-1860, Parijs (L`Opéra - Comique)

 

andere werken

geestelijke werken
cantates, 
orkestwerken
kamermuziek
(waaronder 18 strijkkwartetten)
pianomuziek
liederen met piano

opera`s (74)
kerkmuziekwerken (ruim 100)