Die Götterdämmerung

Die Götterdämmerung ok.jpg

Richard Wagner


(Düsseldorf 01-11-2018 / Deutsche Oper am Rhein Düsseldorf)


Opera met voorspel en 3 aktes.
Uit Der Ring des Nibelungen (Een theaterfestival voor 3 dagen en een vooravond) Derde dag: Die Götterdämmerung  
Plaats en tijd. Het mythologische overal en het eeuwigdurende.
Première. Bayreuth (Festspielhaus) op 17-08-1876 o.l.v. Hans Richter.

(Het werk bestaat uit drie bedrijven, voorafgegaan door een ongebruikelijk lang voorspel.
Dit wordt beschouwd als een van de meest sfeervolle passages van Der Ring.)


Deel 4 uit een cyclus van 4 opera`s, voor één vooravond en 3 dagen.

De 1e uitvoering van de volledige cyclus was in Bayreuth op 14-08-1876, Das Rheingold, Die Walküre 15-08-1876, Siegfried 16-08-1876 en Die Götterdämmerung 17-08-1876. 

Vooravond Das Rheingold 1 akte
Dag 2 Die Walküre 3 aktes
Dag 3 Siegfried 3 aktes
Dag 4 Die Götterdämmerung 3 aktes
     
SIEGFRIED (zoon van Siegmund en Sieglinde) tenor
BRÜNHILDE (dochter Wotan, vroeger een Walkure,Siegfrieds vrouw) sopraan / mezzosopraan
GUNTER (Koning van de Gibichungen) bariton
GUTRUNE (zijn zuster) sopraan
HAGEN (hun halfbroer, zoon van Alberich) bas
ALBERICH (heerser der Nibelungen) bariton
WALTRAUTE (Walkure, zuster van Brünhilde) mezzosopraan
WOGLINDE    (Rijndochter) sopraan
WELLGUNDE  (Rijndochter) sopraan
FLOSHILDE    (Rijndochter) alt
DE DRIE NORNEN (schrikgodinnen/dochters Erda, godin van de aarde) alt / mezzosopraan / sopraan


Inhoud

De held Siegfried, kent geen angst. Hij vertrekt van de rotsvlakte van Brünhilde, en begint zijn reis naar de mensen, op zoek naar nieuwe daden. Aangekomen in het rijk van de Gibichungen, ontmoet hij Gunter, Gutrune en Hagen. Hagen is net zo haatdragend als zijn vader Alberich. Hij wil de smaad van zijn geslacht wreken op Siegfried en probeert de ring terug te winnen. Siegfried heeft zijn geliefde Brünhilde de ring geschonken toen zij afscheid moesten nemen. Maar Hagen bedenkt een list. Gutrune geeft Siegfried een drankje waardoor hij alles vergeet, en bij zijn ontwaken wil hij dan Gutrune tot zijn vrouw nemen. Als beloning zal hij Brünhilde het hof maken en afstaan aan Gunter.
Om dit te doen neemt hij de gedaante aan van de Koning. Hagen sluit op een slinkse manier, (alsof hij oprecht is) een verbond met de bedrogen Brünhilde. Siegfried heeft de ring weer van Brünhilde heeft afgepakt, en hij zal worden gedood. Het lukt Hagen om Siegfried te vermoorden, maar de ring krijgt hij niet te pakken, omdat die vast blijft zitten aan de dode hand van Siegfried. De Rijndochters vertellen Brünhilde de waarheid. Als reactie hierop maakt zij een dodenvuur voor Siegfried en verbrandt zichzelf. Door het vuur worden ook het Walhalla en de goden vernietigd. De Rijn overstroomt en treedt buiten haar oevers, en de Rijndochters halen de gestolen ring op en trekken Hagen mee naar de diepte.  

Voorspel

Op de Walkürenrots van Brünhilde zijn de Nornen het touw aan het spinnen van het lot van de wereld en zij vertellen de geschiedenis van de goden, over de diefstal van het Rijngoud door Alberich. Met zijn vloek (het eeuwig afzweren van de liefde) tart hij het lot. Dit veroorzaakt de langzame ondergang van Wotans macht. Bij het plaatsvinden van de vloek, begint het touw  te rafelen, het is niet meer te herstellen en breekt af, waardoor de continuïteit tussen het verleden en de toekomst wordt verbroken. Met het gebroken touw in hun handen beseffen de Nornen dat er een eind is gekomen aan hun wijsheid, en zij verdwijnen weer in moeder aarde. Siegfried en Brünhilde komen uit de grot waar zij hun liefde hebben voltrokken, terwijl zij zingen over hun wederzijdse gevoelens. Maar Siegfried weet dat hij haar moet verlaten en Brünhilde aanvaardt dit lot. Hij geeft haar de ring als symbool van zijn liefde, en Brünhilde schenkt hem haar paard Grane. Na een innig afscheid vertrekt Siegfried op het paard. Van veraf is zijn hoorngeschal te horen. (Siegfrieds Rijnvaart). Op de rots die door vuur is omringd wacht Brünhilde op zijn terugkomst.
Akte I
Eerste toneel 
Aan de Rijn in de hofhal van het kasteel van de Gibichungs.
Hagen bespreekt met zijn halfzus en halfbroer, Koning Gunther en Gutrune over wat de beste manier zal zijn om de macht en het prestige van  de familie te vergroten. Hij wil een huwelijk tussen Gunther en Brünhilde, en Gutrune moet verliefd worden op Siegfried, (de sterkste man van de wereld), en zijn echtgenote worden. Zijn hoofddoel is echter het terug winnen van de ring. Hij stelt voor om Siegfried een magisch drankje te geven, waardoor hij verliefd zal worden op Gutrune. Hij is de enige die door de vlammen rond Brünhildes rots kan dringen om haar op te halen en bij Gunther te brengen.
Tweede toneel 
Juist op dat moment komt Siegfried terug van zijn reis naar de Gibichunen.
Gutrune, die het plan van Hagen opvolgt geeft hem een toverdrank waardoor hij zijn verleden en Brünhilde vergeet. Siegfried sluit een bloedbroederschap met Gunther, en is bereid in diens gestalte (met behulp van de Tarnhelm) de krachtige Brünhilde het hof te maken. Als beloning mag Gunter dan Gutrune tot zijn vrouw nemen.
Derde toneel 
De Walkurenrots.
De Walkure Waltraute vraagt haar zus Brünhilde of zij de ring terug wil geven aan de Rijndochters, maar die wil het liefdesgeschenk van Siegfried absoluut niet afstaan. Even nadat de teleurgestelde Waltraute de rots heeft verlaten klinkt er hoorngeschal. Brünhilde schrikt van de vreemdeling die uit het vuur tevoorschijn komt, (Siegfried in de gedaante van Gunther). Hij weet haar de ring afhandig te maken, waardoor haar bijzondere kracht verbroken wordt.
Akte II
Eerste toneel 
Voor de hal van Gunther.
Terwijl Hagen in een lichte slaap is verschijnt zijn vader Alberich aan hem, die hem het bevel geeft de wraak uit te voeren om de ring terug te winnen. Met de Tarnhelm op is Siegfried de eerste die aankomt. Hij vertelt dat zijn opdracht geslaagd is. Hij heeft Brünhilde opgehaald voor Gunther. Er zal een dubbele bruiloft komen. De gewapende mannen worden door Hagen bijeen geroepen om de aanstaande bruid van Gunther te begroeten. Als Brünhilde aankomt in Gibichungen begrijpt zij wat voor vreselijks er is gebeurd. Zij ziet de ring om Siegfrieds vinger, die hij haar heeft afgenomen in de gedaante van Koning Gunther. Brünhilde beschouwt hij niet langer als zijn vrouw.
Brünhilde heeft door dat er bedrog in het spel is, en ten overstaan van allen die aanwezig zijn verklaart zij dat niet Gutrune, maar zij de vrouw is van Siegfried. Het is nu aan Siegfried om zijn onschuld te bewijzen. Hij legt een eed af op de punt van Hagens speer, en ook Brünhilde doet dit. Een van hen pleegt dus meineed!  Dit moet vergolden worden. Hagen neemt de schuld op zich, wat hij eigenlijk al van plan was. Brünhilde wil wraak nemen op Siegfrieds ontrouw, die zij niet begrijpt. Hagen wil persé de ring hebben en Koning Gunther verdenkt Siegfried ervan dat hij heeft gebroken met hun bloedbroederschap. Brünhilde, Gunther en Hagen spannen samen tegen Siegfried. Brünhilde bekent dat Siegfried door een betovering van de runen niet kan worden verwond, slechts alleen in zijn rug, (die de held Siegfried zijn vijand nooit zal toekeren) kan hij dodelijk worden getroffen. Er wordt afgesproken dat Siegfried de volgende ochtend tijdens de jacht zal worden gedood.
Akte III
Eerste toneel 
Een bosachtige omgeving aan de Rijn.
Siegfried is tijdens de jacht verdwaald, en aan de oever van de rivier ontmoet hij de Rijndochters. Hij wil de ring wel aan hen geven, maar als hij ervaart dat het bezit ervan gevaarlijk is houdt hij hem voor zichzelf. Op een rustig moment vertelt hij over zijn jeugd. Hij krijgt van Hagen een toverdrank, die het vergif wat hij eerder kreeg aangeboden opheft. Hierdoor kan Siegfried zich weer zijn verleden herinneren. Als hij over zijn ontmoeting met Brünhilde vertelt, wordt het duidelijk dat hij meineed heeft gepleegd, en Hagen steekt hem een speer in zijn rug. Het lichaam van Siegfried wordt overgebracht naar de rouwhal. (treurmars)
Tweede toneel 
Aan de Rijn in Gunthers hof.
Het lukt Hagen niet om de ring van Siegfrieds vinger te nemen.
Brünhilde heeft van de Rijndochters de waarheid gehoord, en is van plan zichzelf op te offeren. Haar dood uit liefde brengt een wereldcatastofe teweeg. Walhalla en de goden worden vernietigd, en de Rijn overstroomt de brandstapels. De Rijndochters halen de ring uit het as van de brandstapel en zwemmen jubelend weg, terwijl zij Hagen, die hen wil halen mee nemen naar de diepte.  
 


(Düsseldorf 01-11-2018 / Deutsche Oper am Rhein Düsseldorf)
 

AXEL KOBER dirigent
DIETRICH HILSDORF regie
DIETER RICHTER decor
RENATE SCHMITZER kleding
VOLKER WEINHART licht / video
BERNHARD F. LOGES dramaturg
GERHARD MICHALSKI koor

 

Bezetting.  
MICHAEL WEINIUS Siegfried (tenor)
BOGDAN BACIU Gunther
MICHAEL KRAUS Alberich
HANS - PETER KONIG Hagen
LINDA WATSON Brünnhilde
SYLVIA HAMVASI Gutrune
 KATARZYNA KUNCIO Waltraute
SUSAN MACLEAN NORN 1
SARAH FEREDE NORN 2
MORENIKE FADAYOMI NORN 3
ANKE KRABBE Woglinde
KIMBERLY BOETTGER - SOLLER Wellgunde
CHOR DER DEUTSCHEN OPER AM RHEIN Koor