Ariadne auf Naxos

Richard Strauss 
 

(Brussel 06-06-1997 / De Munt / La Monnaie)(gen.J+T)
(Aken 03-12-1998 / Theater Aachen)

(Monchen Gladbach 27-04-2008 /  Theater Monchen Gladbach)

 Personages in de opera

Inhoud

Richard Strauss' Ariadne auf Naxos bestaat uit twee delen. De proloog waarin de opera Ariadne auf Naxos voorbereid wordt en de eerste akte, de opvoering van de opera.
Proloog
Een rijke man in Wenen geeft een feestje. Na het diner zullen twee voorstellingen op het programma staan.
Een opera, de tragedie over Ariadne die door Theseus op het eiland Naxos in de steek gelaten wordt, Ariadne auf Naxos - en een komisch toneelstuk, Zerbinetta en haar vier minnaars. De componist van de opera heeft het zwaar. De laatste repetitie kan niet doorgaan, want de strijkers uit het orkest moeten met hun aanwezigheid het diner opluisteren. De tenor die Bacchus zal zingen is niet tevreden met zijn pruik en de Prima Donna is een bijzonder lastige vrouw.

Maar het wordt pas echt vervelend als hij te horen krijgt dat er te weinig tijd is voor een opera én een toneelstuk.
Om klokslag negen uur wil de gastheer zijn gasten trakteren op vuurwerk. Dus moeten de opera en het toneelstuk moeten maar tegelijkertijd  worden opgevoerd. De koorleider stelt nog voor om de opera wat in te korten, maar dat is minder eenvoudig dan het lijkt. De Tenor vindt dat alleen aria's van de Prima Donna eruit kunnen, maar de Prima Donna eist dat er in het aandeel van de Tenor geschrapt zal worden.

Ondertussen heeft de leider van het toneelgezelschap Zerbinetta ingelicht over het verhaal van Ariadne. Zerbinetta vindt het amusant en spot meedogenloos op het feit dat een vrouw wegkwijnt vanwege de liefde voor een man. Zerbinetta verliest de moed niet, beloofd dat de acteurs wel wat zullen improviseren in de opera en troost de componist, die onmiddellijk verliefd op haar wordt en een lofzang op de muziek inzet. Maar als hij de toneelspelers op de bühne ziet verschijnen rent hij wanhopig het theater uit.
De Opera
De tragische opera (over Ariadne, die door haar man Theseus is achtergelaten op het eiland Naxos, nadat zij hem redde uit het labyrint van de Minotaurus), wordt opgevoerd, samen met Zerbinetta en haar komieken. Drie nimfen proberen de verdrietige Ariadne op te beuren. Ariadne ontwaakt en zingt een monoloog. Ein Schönes war, hiess Theseus-Ariadne.

Ook de komieken en Zerbinetta proberen haar vrolijker te maken en haar van het verlangen naar de dood af te helpen. Harlekin zingt een lied, Lieben Hassen Hoffen Zagen, maar het lukt hen niet. Ariadne wil sterven. Zij vervolgt haar monoloog, Es gibt ein Reich, wo alles rein ist. Zerbinetta besluit Ariadne wat directer te benaderen. Mannen zijn niet te vertrouwen, zingt ze. aria. Grossmachtige Prinzessin. (een van de meest moeilijke coloratuur-aria`s die ooit geschreven is). Vergeet die Theseus en ga op zoek naar een nieuwe minnaar!

Ariadne antwoord niet. Ze gaat terug naar haar grot. De nimfen vertellen Ariadne dat een schip het eiland nadert. Ariadne denkt dat de boodschapper van de dood haar komt halen. Of is het haar minnaar Theseus? Het is de jonge God Bacchus, die meteen valt voor de schoonheid van Ariadne. Wanneer Bacchus zegt dat hij nog liever heeft dat de sterren aan de hemel zullen verdwijnen dan dat zij sterft geeft Ariadne zich gewonnen en gaat met hem mee.

Een nieuw leven door deze nieuwe liefde. Zerbinetta sluit de opera af:  "Als een nieuwe god ons verleidt, laten woorden ons in de steek…"  
 

(Brussel 06-06-1997 / De Munt / La Monnaie)(generale)(J+T)  

(Aken 03-12-1998 / Theater Aachen)